मुलांना आरोग्यदायी खाण्याची सवय लावणे हे पालकांसाठी थोडं आव्हानात्मक असू शकतं, परंतु योग्य पद्धतीने व सातत्याने प्रयत्न केल्यास हे शक्य आहे. खाली काही उपयुक्त उपाय दिले आहेत:
1. उदाहरण घालून द्या
- मुलं पालकांकडून शिकतात, त्यामुळे तुम्ही स्वतः आरोग्यदायी पदार्थ खाल्ले तर मुलंही त्याचं अनुकरण करतील.
- घरात चिप्स, कोल्ड्रिंक्ससारखे अस्वस्थ पदार्थ कमी ठेवा आणि फळं, भाज्या, शेंगदाणे यांसारखे पोषणमूल्य असलेले पदार्थ ठेवायला सुरुवात करा.
2. तयार करण्यात त्यांचा सहभाग घ्या
- मुलांना स्वयंपाकाच्या प्रक्रियेत सामील करा. त्यांना भाज्या धुणे, फळं कापणे किंवा सॅलड सजवण्यास सांगा. यामुळे त्यांना खाण्याची आवड निर्माण होईल.
3. खाण्याला रंगीत आणि मजेदार बनवा
- अन्न आकर्षक दिसलं तर मुलं अधिक खाण्याकडे प्रवृत्त होतात. उदाहरणार्थ, भाज्या आणि फळांपासून स्माइलीज, आकार किंवा छोटे सॅंडविच बनवा.
- ताटात वेगवेगळ्या रंगांच्या पदार्थांचा समावेश करा.
4. आरोग्यदायी पदार्थांवर लक्ष केंद्रित करा, टाळण्यापेक्षा
- मुलांना “हे खाऊ नकोस” सांगण्यापेक्षा “हे खा” असे सुचवा. उदा., “कॅल्शियमसाठी दूध प्यायला हवे” किंवा “शक्तीसाठी भाजी खायला हवी.”
5. भुकेचे वेळापत्रक सांभाळा
- वेळच्या वेळी आणि योग्य प्रमाणात खाण्याची सवय लावा. यामुळे मुलं फास्टफूड किंवा जंकफूडकडे आकर्षित होणार नाहीत.
6. त्यांच्या आवडीला प्राधान्य द्या, पण पोषणदृष्ट्या सुधारणे करा
- जर त्यांना पिझ्झा किंवा बर्गर आवडत असेल तर घरी गव्हाच्या पिठाचा पिझ्झा बेस, जास्त भाज्या आणि कमी चीज वापरून तयार करा.
7. पक्षपातीपणा टाळा
- एखाद्या नवीन पदार्थावर त्वरित प्रतिक्रिया देऊ नका. मुलांना तो पदार्थ आवडायला वेळ लागू शकतो. त्यामुळे तो पदार्थ वारंवार पण वेगळ्या पद्धतीने द्या.
8. आरोग्यविषयक माहिती द्या
- मुलांच्या वयानुसार त्यांना आरोग्यदायी खाण्याचे फायदे सांगा. उदाहरणार्थ, “गाजर खाल्ल्याने डोळे चांगले राहतात” किंवा “फळं खाल्ल्याने त्वचा चमकदार होते.”
9. प्रोत्साहन द्या आणि कौतुक करा
- जेव्हा मुलं आरोग्यदायी पदार्थ खातात तेव्हा त्यांचं कौतुक करा. त्यांना हे जाणवू द्या की ते आरोग्यासाठी योग्य निवड करत आहेत.
10. अस्वस्थ पदार्थांवर नियंत्रण ठेवा
- पूर्णतः बंदी न घालता, अस्वस्थ पदार्थांची मात्रा मर्यादित ठेवा. “कधीतरी” खाण्यासाठी ठराविक दिवस निश्चित करा.
11. सहवासातून शिकवा
- कुटुंबासोबत जेवणं हा अनुभव मुलांना खूप शिकवतो. सर्वांनी एकत्र आरोग्यदायी अन्न खाल्ल्यास मुलं नकळत आरोग्यदायी सवयी अंगीकारतात.
12. शारीरिक सक्रियतेला प्रोत्साहन द्या
- खाण्याबरोबरच खेळ, व्यायाम यांना प्रोत्साहन द्या. शारीरिक हालचालीमुळे त्यांची ऊर्जा अधिक चांगल्या पदार्थांमध्ये रूपांतरित होईल.
सतत प्रोत्साहन, संयम, आणि आनंददायी पद्धतींनी मुलांना आरोग्यदायी खाण्याची सवय सहज लावता येईल.