घरी बनवलेले काढे हे भारतीय पारंपरिक औषधशास्त्राचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. विविध औषधी गुणधर्म असलेल्या मसाल्यांचा आणि औषधी वनस्पतींचा वापर करून तयार केलेले हे काढे आरोग्यासाठी अनेक प्रकारे फायदेशीर असतात.
काढ्याचे फायदे:
- प्रतिकारशक्ती वाढवते:
– आले, हळद, तुळस आणि दालचिनी यांसारख्या घटकांमुळे शरीराची प्रतिकारशक्ती मजबूत होते. सर्दी, खोकला आणि तापासारख्या संसर्गजन्य आजारांपासून संरक्षण मिळते. - सर्दी आणि खोकल्यावर उपाय:
– गरम काढा घेतल्याने घसा स्वच्छ राहतो, खोकल्याची तीव्रता कमी होते आणि छातीत जमा झालेले कफ बाहेर टाकण्यास मदत होते. - पचन सुधारते:
– सौंफ, जिरे, आले यांसारखे मसाले पचनसंस्था मजबूत करतात आणि पोटदुखी, गॅस आणि अजीर्ण यावर गुणकारी असतात. - शांत झोप लागते:
– हळद आणि जायफळ यांसारखे घटक तणाव कमी करतात आणि झोपण्याआधी काढा घेतल्यास चांगली झोप लागते. - अँटीऑक्सिडंट्सचा स्रोत:
– काढ्यात वापरले जाणारे अनेक घटक अँटीऑक्सिडंट्सनी समृद्ध असतात. हे शरीरातील हानिकारक विषारी पदार्थ बाहेर टाकतात आणि त्वचेसाठी फायदेशीर ठरतात. - सांधेदुखी आणि वेदनांवर:
– हळद आणि आलं हे नैसर्गिक वेदनाशामक आहेत. त्यामुळे सांधेदुखी आणि सूज कमी करण्यासाठी उपयुक्त ठरतात.
काढा बनवताना वापरण्यात येणारे घटक:
- आले – प्रतिजैविक आणि अँटीऑक्सिडंट
- तुळस – प्रतिकारशक्ती वाढवते
- हळद – दाहकनाशक आणि जीवाणूनाशक
- दालचिनी – रक्तातील साखर नियंत्रित ठेवते
- मध – घशासाठी लाभदायक आणि नैसर्गिक गोडसरपणा
- काळे मिरे – सर्दी-खोकल्यावर प्रभावी
- सौंफ आणि जिरे – पचनासाठी फायदेशीर
घरी काढा बनवण्याची साधी पद्धत:
साहित्य:
- २ कप पाणी
- १ इंच आले (किसलेले)
- ५-७ तुळशीची पाने
- १/२ टीस्पून हळद
- १/२ टीस्पून दालचिनी पूड
- ५ काळे मिरे
- १ टीस्पून मध (ऐच्छिक)
कृती:
- पाणी उकळा आणि त्यात आले, तुळस, दालचिनी आणि काळे मिरे टाका.
- हे मिश्रण १०-१५ मिनिटे मंद आचेवर उकळून घ्या.
- शेवटी हळद टाका आणि २-३ मिनिटे उकळू द्या.
- चहा चाळणीतून गाळून घ्या आणि आवडीनुसार मध घालून प्या.
नियमितपणे काढा घेण्याचे फायदे:
– रोज एक कप काढा घेतल्यास हिवाळ्यात होणाऱ्या आजारांपासून संरक्षण होते.
– शरीराला उष्णता मिळते आणि थंडीत आराम वाटतो.
नैसर्गिक आणि सहज उपलब्ध असलेले हे काढे आरोग्याची काळजी घेण्याचा एक साधा पण प्रभावी मार्ग आहे.