वाढत्या वयातील मुलांच्या पोषणासाठी संतुलित आहार अत्यंत महत्त्वाचा आहे, कारण या टप्प्यावर शरीराचा आणि मेंदूचा विकास वेगाने होतो. योग्य पोषणामुळे मुलांचे शारीरिक, मानसिक आणि भावनिक आरोग्य सुधारते.
पोषणयुक्त आहारातील मुख्य घटक:
- प्रथिने (Proteins):
- स्नायूंचा विकास करण्यासाठी आणि उर्जा देण्यासाठी महत्त्वाचे.
- स्रोत: डाळी, कडधान्ये, दूध, अंडी, मासे, चिकन, सोयाबीन.
- कर्बोदके (Carbohydrates):
- उर्जा मिळवण्यासाठी मुख्य घटक.
- स्रोत: भात, गहू, ज्वारी, बाजरी, साखरयुक्त फळे, बटाटे.
- चरबी (Fats):
- उष्णता व उर्जा देण्यासाठी उपयोगी. चांगल्या चरबीचे सेवन करणे महत्त्वाचे.
- स्रोत: शेंगदाण्याचे तेल, खोबरेल तेल, बदाम, अक्रोड, बीया (जसे की चिया, फ्लॅक्ससीड्स).
- कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन D:
- हाडे आणि दात मजबूत करण्यासाठी आवश्यक.
- स्रोत: दूध, दही, पनीर, हिरव्या पालेभाज्या, अंडी.
- लोह (Iron):
- रक्तातील हीमोग्लोबिन वाढवण्यासाठी महत्त्वाचे.
- स्रोत: गूळ, पालक, मेथी, मटार, अंडी, मासे.
- व्हिटॅमिन्स आणि खनिजे (Vitamins and Minerals):
- रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी आणि त्वचा, डोळे, व केसांच्या आरोग्यासाठी उपयुक्त.
- स्रोत: विविध फळे (आंबा, पपई, सफरचंद, केळी), भाज्या (गाजर, टोमॅटो, भेंडी).
- तंतुमय पदार्थ (Fiber):
- पचनक्रिया सुधारण्यासाठी उपयुक्त.
- स्रोत: संपूर्ण धान्ये, फळे (संत्री, सफरचंद), भाज्या.
आहार योजना (उदाहरण):
सकाळचा नाश्ता:
दूध किंवा ताक, पोहे/उपमा/आंबवलेले पदार्थ (जसे की इडली), फळे.
दुपारचे जेवण:
तांदूळ, भाकरी, डाळ/उसळी, हिरव्या पालेभाज्या, सूप, कोशिंबीर.
संध्याकाळचा नाश्ता:
फळांचे स्मूदी, खजूर, सुके मेवे, शेंगदाण्याचे लाडू.
रात्रीचे जेवण:
चपाती/भाकरी, भाजी, दही, कडधान्ये, आणि फळ.
महत्त्वाची टिपा:
- मुलांना चिप्स, चॉकलेट्स, साखरयुक्त पेय, जंक फूड यांचे प्रमाण कमी करावे.
- पुरेसा पाणीपुरवठा सुनिश्चित करा.
- मुलांमध्ये शारीरिक क्रियाशीलता वाढवण्यासाठी बाहेर खेळण्यास प्रोत्साहन द्या.
- दररोजच्या आहारात विविधता ठेवा, जेणेकरून त्यांना सर्व पोषणमूल्ये मिळतील.
जर मुलांच्या पोषणाबद्दल काही विशिष्ट प्रश्न असतील, तर कृपया सांगा! 😊