- पोटदुखी टाळण्यासाठी आहार आणि जीवनशैलीत काही महत्त्वाचे बदल करणं गरजेचं आहे. पचनसंस्थेचं आरोग्य चांगलं ठेवल्यास पोटदुखी, गॅस, ऍसिडिटी आणि इतर पाचन समस्या टाळता येतात.
1. सात्त्विक आणि संतुलित आहार
- फळे आणि भाज्या – ताजी फळे आणि पालेभाज्या पचन सुधारण्यास मदत करतात. फायबरयुक्त पदार्थ जसे की सफरचंद, पपई, केळी, गाजर आणि बीट खावेत.
- धान्य आणि फळधान्ये – गहू, बार्ली, ओट्स आणि ब्राउन राईस यासारखी संपूर्ण धान्ये फायबर आणि पोषणासाठी महत्त्वाची असतात.
- दही – दहीत असणारे प्रोबायोटिक्स पचनासाठी उपयुक्त आहेत आणि गॅस व ऍसिडिटी टाळतात.
2. तुपाचा योग्य वापर
- रोजच्या आहारात एक चमचा शुद्ध तूप घेतल्याने पचन सुधारते आणि पोटाला आराम मिळतो.
3. भरपेट न खाणे
- जेवताना अतिखाणे टाळा. ७०-८०% पोट भरल्यावर खाणे थांबवा.
4. भोजनाचे वेळापत्रक
- दररोज ठरलेल्या वेळेत जेवण करा. अनियमित आहार पचनसंस्थेवर परिणाम करतो.
- रात्री उशिरा जेवण टाळा आणि झोपण्याच्या किमान २ तास आधी जेवण करा.
5. पुरेसं पाणी पिणे
- दिवसभरात ७-८ ग्लास कोमट पाणी प्यायल्याने पचन सुधारते. जेवणाच्या आधी आणि नंतर कोमट पाणी प्यावं.
6. मसाल्याचा मर्यादित वापर
- गरम आणि तिखट पदार्थांचे प्रमाण मर्यादित ठेवा. ओवा, जिरे, धने यांचा वापर पचन सुधारण्यासाठी करा.
- हळद आणि आले या नैसर्गिक मसाल्यांचा आहारात समावेश करा.
7. मध्यम प्रमाणात स्नॅक्स खाणे
- भूक लागल्यावर थोडे थोडे खा, पण तळलेले पदार्थ आणि जंक फूड टाळा.
- ड्रायफ्रूट्स, शेंगदाणे आणि नट्स आरोग्यासाठी चांगले असतात.
8. योग आणि व्यायाम
- दररोज हलका व्यायाम किंवा योगासनं (जसे की वज्रासन, पवनमुक्तासन) केल्याने पोटदुखी आणि गॅस टाळता येतो.
9. तणाव कमी करा
- तणावामुळे पचनासंबंधित समस्या वाढतात. ध्यान आणि प्राणायाम केल्यास मनःशांती मिळते आणि पचन सुधारते.
10. नैसर्गिक आणि घरगुती उपाय
- ओव्याचा काढा – ओवा पाण्यात उकळून प्या.
- आले पाणी – आले पाण्यात उकळून त्यात मध घालून प्या.
- कोथिंबीर पाणी – पचन सुधारण्यासाठी कोथिंबिरीचा रस उपयुक्त आहे.
- हिंग पाणी – हिंग पाण्यात मिसळून घेतल्याने गॅस आणि पोटदुखी कमी होते.
टाळायच्या सवयी
- फास्ट फूड आणि जास्त तेलकट पदार्थ टाळा.
- जेवणानंतर लगेच झोपणे टाळा.
- थंड पाणी आणि कार्बोनेटेड ड्रिंक्स टाळा.
टीप:
पोटदुखी सतत होत असल्यास किंवा कोणताही उपाय काम करत नसेल, तर डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.